บทนำ
ทุกศาสนาสอนเหมือนกันคือ ความตายมิใช่ศัตรูของชีวิต แต่ความตายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตมนุษย์ เวียนว่ายตายเกิด เช่น กงล้อเกวียน ดังที่ว่าเรามีการเกิด การแก่ การเจ็บ การตาย และการพลัดพรากจากสิ่งที่รักที่ชอบทั้งหลายทั้งปวงเป็นธรรมดาด้วยกันทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นคนจน คนรวย คนพิการ คนด้อยโอกาส ก็จบลงด้วยความตายทุกคน เราจึงควรเรียนรู้เกี่ยวกับความตาย การเตรียมตัวรับรู้ เตรียมที่จะเข้าใจความตาย และไม่หวาดกลัวเมื่อวาระสุดท้ายของชีวิตมาถึง กล้าเผชิญความจริงของชีวิตอย่างไม่ประมาท ไม่กลัว ไม่ทุรนทุราย ทีมสุขภาพโดยเฉพาะแพทย์และพยาบาล มีบทบาทสำคัญในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายให้จากไปอย่างสงบ (peaceful death) หรือการตายอย่างสมศักดิ์ศรี พยาบาลต้องมีความรู้ความเข้าใจเรื่องความตายในแง่มุมต่างๆ ด้านสังคม วัฒนธรรม ศาสนา ความเชื่อเกี่ยวกับการแพทย์ เทคโนโลยีสมัยใหม่ และประเด็นทางจริยธรรมที่จะพบได้ในการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
Licensed under the Creative Commons Attribution 3.0 License
รองศาสตราจารย์ถนอมขวัญ ทวีบูรณ์ ภาควิชาการพยาบาลรากฐาน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล